(Persbericht 5 juni 2014)

De gemeente Rotterdam neemt alle aanbevelingen van de gemeentelijke ombudsman over om  voortaan onterechte uitschrijvingen uit de gemeentelijke basisadministratie (GBA) te voorkomen en eventuele fouten sneller te herstellen.

Zo’n 15.000 keer per jaar besluit Rotterdam om een ambtshalve onderzoek in te stellen naar de juiste woon- en verblijfplaats van personen van wie het vermoeden bestaat dat ze met onbekende bestemming zijn vertrokken. Jaarlijks worden enkele tientallen tot honderden mensen uit de GBA uitgeschreven, terwijl ze nog wel in Rotterdam wonen. De gevolgen voor hun persoonlijke leven zijn soms nauwelijks te overzien.

“Iedere burger in Nederland mag er van uit gaan dat de gemeente de GBA op orde heeft en dat een eventuele fout snel hersteld wordt. Uit klachten die wij kregen bleek dat niet altijd het geval te zijn. Daarom hebben we een diepgaand onderzoek ingesteld. We hebben gekeken waar de knelpunten in het systeem zitten, hoe de gemeente die kan oplossen en hoe het ongemak voor burgers zo veel mogelijk beperkt kan worden”. Dit zegt Anne Mieke Zwaneveld, ombudsman Rotterdam-Rijnmond naar aanleiding van de publicatie van haar onderzoeksrapport “Opsporing verzocht!”.

Het rapport wordt vandaag aan het Rotterdamse gemeentebestuur aangeboden. In zijn reactie op het eerder toegezonden conceptrapport onderschrijft het college van burgemeester en wethouders van Rotterdam volmondig de bevindingen van de gemeentelijke ombudsman.

“Daar ben ik blij om”, zegt  Anne Mieke Zwaneveld, “want de consequenties voor wie dit overkomt zijn gigantisch. Je hele leven staat op zijn kop als blijkt dat je nergens meer officieel ingeschreven staat. Uitkeringen, huurtoeslag en kinderbijslag worden gestopt en met terugwerkende kracht teruggevorderd, de ziektekostenverzekering wordt beëindigd, het heeft gevolgen voor de opbouw van je AOW, je kunt in Rotterdam geen paspoort meer krijgen, geen lening, zelfs geen parkeervergunning.”

De GBA is een belangrijk instrument voor de overheid en tal van andere organisaties. Klopt de basisadministratie niet, dan heeft dat een sneeuwbaleffect op andere administratieve processen. “Ik vind dat er sprake is van onbalans. De gemeente doet eigenlijk maar beperkt onderzoek voordat iemand wordt uitgeschreven, terwijl het burgers veel inspanning kost om dit te corrigeren als het niet klopt. Daarom wil ik meer waarborgen vóór het tot een uitschrijving uit de GBA komt en een effectiever herstelmechanisme als het achteraf toch nog fout gaat, want nietsvermoedende burgers zitten nu met de gebakken peren”, aldus Anne Mieke Zwaneveld.

Uit het onderzoek van de ombudsman blijkt onder meer dat gedegen adresonderzoek kan en moet plaatsvinden. Zwaneveld: “Daar is een landelijk protocol voor. Ook de rechtspraak stelt kwaliteitseisen aan adresonderzoek. Ik vind dat die beter nageleefd moeten worden. Daarnaast worden burgers niet of onvoldoende geïnformeerd over het feit dat er een adresonderzoek is ingesteld en wat de resultaten daarvan zijn. Burgers die zich weer opnieuw willen inschrijven, moeten soms maanden wachten voor een afspraak, terwijl de wettelijke termijn voor een aangifte van (her)vestiging maximaal  5 dagen  is. Let wel, als je als burger in gebreke blijft, dan ben je strafbaar en de boete kan oplopen tot enkele duizenden euro’s.”

Een bijzonder knelpunt dat de ombudsman signaleert betreft Rotterdammers die veel reizen of voor hun werk of studie tijdelijk in het buitenland verblijven. Wie aantoonbaar korter dan 8 maanden buiten Nederland verblijft hoeft formeel geen aangifte van vertrek te doen. Op basis van de Wet basisregistratie personen mag de gemeente dit echter niet registreren in de GBA. De gemeente Rotterdam wil hier samen met het ministerie van Binnenlandse Zaken en de Nederlandse Vereniging van Burgerzaken een oplossing voor zoeken.

De gemeentelijke ombudsman vindt het te prijzen dat Rotterdam veranderingen aankondigt: “Ik zal de ontwikkelingen de komende tijd blijven volgen. Ik wil ook zien of het in de praktijk beter gaat. De gemeente doet daar gelukkig zijn best voor. Op dit moment kan ik als ombudsman in samenspraak met de gemeente snel tot een oplossing komen als mensen in de problemen komen en het niet lukt om zich snel in te schrijven”.

Hier vindt u een samenvatting van Opsporing Verzocht!