Als ombudsman Rotterdam-Rijnmond start ik deze maand een diepgaand onderzoek naar de gang van zaken bij het uitschrijven van burgers uit de gemeentelijke basisadministratie (GBA), terwijl burgers daar niet om gevraagd hebben. Ook zal ik kijken naar de procedure om de uitschrijving vervolgens op verzoek van de bewoners ongedaan te maken.

 Aanleiding voor mijn onderzoek is het toenemende aantal klachten van burgers, die na een adresonderzoek van de gemeente werden geschrapt als inwoner van de stad. Als de uitschrijving uit de GBA onterecht is, omdat de persoon in kwestie feitelijk nog wel op het ingeschreven adres woont, heeft dit verstrekkende gevolgen. Instanties zoals de Sociale Verzekeringsbank (SVB), de Rijksbelastingdienst en gemeentelijke uitkeringsafdelingen krijgen automatisch bericht van het ‘vertrek’. Het gevolg is dat huur-, kinderopvang- en zorgtoeslagen of belastingteruggaves en uitkeringen stoppen, de zorgverzekering wordt beëindigd en de opbouw van de AOW-rechten wordt stilgezet.

Het terugdraaien van de uitschrijving uit de GBA kan alleen via een juridische  procedure, die soms maanden in beslag neemt. Bewoners die hiermee te maken krijgen, kloppen regelmatig bij de gemeentelijke ombudsman aan. Sinds begin 2012 zijn er zo’n 40 van dergelijke klachten bij het bureau ombudsman ontvangen. De medewerkers van het bureau ombudsman weten – met medewerking van de gemeente – in individuele gevallen meestal wel een oplossing voor de grieven van de klagers te vinden. Maar het is ook belangrijk te weten wat de oorzaak van de klachten is.

Het onderzoek richt zich daarom op de gang van zaken bij ambtelijke adresonderzoeken die leiden tot uitschrijving en op de procedure van een hernieuwde inschrijving. Doel van het onderzoek is om manco’s in het systeem te vinden en onterechte uitschrijvingen te voorkomen. Ook is belangrijk dat de gemeente snel reageert om de negatieve gevolgen tot een minimum te beperken.

 Hopelijk kunnen eind februari de voorlopige resultaten van het onderzoek naar het college van burgemeester en wethouders worden gestuurd. Publicatie van het definitieve verslag volgt naar verwachting half april 2014.